Του Γιάννη Χαραλαμπίδη
Απάντηση στο άρθρο: http://sarantakos.wordpress.com/2012/07/06/grammatik/
Είναι πολύ ορθή η διαπίστωση ότι η έκρηξη οργής, που προκλήθηκε στους χώρους κοινωνικής δικτύωσης για το νέο βιβλίο, είναι αποτέλεσμα παρεξήγησης ως προς την υποστήριξη/προώθηση της φωνητικής γραφής. Τα περί του αντιθέτου επιχειρήματά σας είναι εύλογα και σχετικά πειστικά. Δεν θα καταλογίσω κανενός είδους δόλο στους συγγραφείς του βιβλίου. Θα εκφράσω μόνο μια σειρά από προβληματισμούς μου, χωρίς - πιστέψτε με - καμμία διάθεση συνωμοσιολογίας.
1. Γιατί δίδεται τόση βαρύτητα στην διδασκαλία των φθόγγων; Γιατί το κέντρο βάρους έχει μετατοπιστεί σταδιακά από την γραμματοκεντρική αντίληψη της γραφής στην φθογγοκεντρική; Γιατί δεν γίνεται μία απλή, σαφής αναφορά ότι οι φθόγγοι αφορούν μόνο τον προφορικό λόγο και τα γράμματα τον γραπτό; Ο περιορισμός των όρων φωνήεν-σύμφωνο στους φθόγγους και η μηχανιστικά απεικονιστική χρήση του γράμματος απλώς θα προσδώσει στα παιδιά αποκλειστικά προφορικό αισθητήριο της γραπτής γλώσσας. Δηλαδή απλούστερα, για το παιδί δεν θα έχει πρακτική σημασία αν θα γράφει «καιρός» ή «κερός».
2. Γιατί πρέπει (σε μια συγχρονισμένη και με φιλοδοξίες απλούστευσης Γραμματική του Δημοτικού) να γίνεται τόση αναφορά και αναγωγή στο (εν πολλοίς άχρηστο για τον μέσο μαθητή) Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο, με την «αναγκαστική» καταφυγή σε διαστροφή των κανόνων του και παρουσίαση μιας sui generis νεοελληνικής του απόδοσης;
3. Γιατί πρέπει η παραδοσιακή «παλαιά» κατανομή των συμφώνων να αντικατασταθεί από μία νέα πολύ πιο πολύπλοκη; Θα βοηθήσει το παιδί να αγαπήσει την γλώσσα αυτό; Υποτίθεται ότι η καθαρεύουσα, το πολυτονικό κ.λπ. καταργήθηκαν για να απλουστεύσουν τα Ελληνικά και να τα κάνουν θελκτικότερα στα παιδιά...
4. Γιατί πρέπει να γίνεται η ελληνική γλωσσική εκπαίδευση διαρκές «πεδίο ασκήσεων» της σύγχρονης γλωσσολογίας; Προς τι να μαθαίνουν τα παιδιά μας την γλώσσα τους ολοένα και πιο πολύπλοκα, ολοένα και πιο σύνθετα; Ορολογία και μεθοδολογία διαρκώς μεταβαλλόμενη. Γιατί ο μη ειδικός γονέας (συγγνώμη, γονιός ήθελα να πω) να μην μπορεί βάσει των δικών του γνώσεων να παρακολουθήσει την πορεία μάθησης του παιδιού του και να το βοηθήσει όπου μπορεί;
5. Όσοι αβασάνιστα σχεδιάζουν και υλοποιούν αυτά τα πλαίσια, έχουν επαφή με την απτή πραγματικότητα της γλωσσικής παιδείας μας; Έχουν αντίληψη πραγματική των Ελληνικών που έχει μάθει ένα παιδί τελειώνοντας το Δημοτικό Σχολείο; Έχουν προσπαθήσει να αξιολογήσουν το επίπεδο γλωσσικής επάρκειας του 12χρονου, 15χρονου και 18χρονου αποφοίτου με τα αντίστοιχα πριν 20 χρόνια ή πριν 40 χρόνια; Δηλαδή, ξέρουμε αν όλα όσα κάνουμε επί χονδρικά 30-40 χρόνια έχουν ανεβάσει το γλωσσικό επίπεδο των παιδιών μας ή όχι; Τέλος, έχει γίνει ποτέ μία μεγάλης κλίμακας έρευνα για την άποψη των φιλολόγων-καθηγητών του Γυμνασίου επί της γλωσσικής επάρκειας των παιδιών όταν τελειώνουν το Δημοτικό; Δεν χρειάζεται πραγματικά να απαντήσει κάποιος. Μαντεύουμε τις απαντήσεις με επάρκεια...
Φοβάμαι πώς θα διαφωνήσω μαζί σας. Η άποψή σας ουσιαστικά θεωρεί κάθε γλώσσα απλώς ένα συγχρονικό εργαλείο επικοινωνίας, οπότε τα Ελληνικά έχουν απολύτως την ίδια βαρύτητα με τα Παστούν και τα γκρήκλις. Δεν διαφέρουν σε τίποτα αξιολογικά. Η γλώσσα όμως δεν είναι απλώς εργαλείο. Είναι βίωμα, ιστορία, είναι ακόμη και πατρίδα, όπως είπε ένας μεγάλος. Η ελληνική γλώσσα έρχεται από πολύ μακρυά. Η μορφολογία και η ορθογραφία των λέξεων μαρτυρά την καταγωγή και εξέλιξή τους. Το να «χαθεί» η ετυμολογία θα είναι όχι τραγικό, θα είναι εγκληματικό.
Δεν υπάρχει η δυνατότητα δυστυχώς εδώ να αναπτύξουμε μία συνολική αντιπαράθεση επί της συμβατικότητας ή μη της γλώσσας μας, ή αν αυτή είναι φαινόμενο γενικό ή μερικό. Η σύγκριση όμως των ελληνικών με αγγλικά κ.λπ. είναι μάλλον ατυχής. Γιατί στα Αγγλικά music δεν σημαίνει τίποτα, ενώ στα Ελληνικά η μουσική κρύβει τις Μούσες. Στα Αγγλικά eye δεν θα πει τίποτε, στα Ελληνικά οφθαλμός θα πει «η κοιλότητα αυτού πού έχουμε δει». Δηλαδή στα Ελληνικά, εν ολίγοις, έχουμε πολύ συχνά αντιστοιχία ανάμεσα στο σημαίνον και το σημαινόμενο. Το βασικότερο επιχείρημα για την συμβατικότητα της Ελληνικής είναι ότι κάποιοι από αυτούς που την αρνούνται είναι ασόβαροι ή παρουσιάζονται ως τέτοιοι. Ως σήμερα όμως, εγώ δεν έχω δει συνεκτική αναίρεση της έστω μερικής σημασιολογικής διάστασης της Ελληνικής.
Η γλώσσα είναι αναντίρρητα ζωντανός οργανισμός. Άρα υπόκειται σε εξέλιξη, κάτι απολύτως φυσιολογικό. Εξέλιξη όμως δεν συνεπάγεται αποκοπή από την ρίζα. Σημαίνει αλλαγή με την φυσική φορά των πραγμάτων, Όχι βιασμός προς κατεύθυνση αρεστή σε μία κλειστή ομάδα διανοουμενισμού ή ακαδημαϊσμού. Μην ξεχνάμε ότι κάποτε προσπάθησαν κάποιοι να αλλάξουν την «είσοδο» σε «μπασιά», όμως η «είσοδος» νίκησε. Γιατί το γλωσσικό αισθητήριο του λαού είναι αυθεντικότερο.
Έτυχε τούτες τις μέρες να πέσει στα χέρια μου ένα βιβλιαράκι του Φ. Κ. Βώρου σχετικά με την ιστορία της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, έκδοση του ‘84. Μέσα σε μια γενικά στρωτή νεοελληνική βλέπεις ξαφνικά να πετάγονται κάτι ακαδημαϊκίστικες δημοτικούρες του προοδευτισμού απίστευτες! «Το όντο», «οι περίοδες» κ.λπ. Τραγελαφικά πράγματα. Αυτοί οι άνθρωποι όμως σχεδιάζουν και καθορίζουν την γλωσσική μας παιδεία δεκαετίες τώρα. Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει την φυσική, αβίαστη εξέλιξη της γλώσσας. Αλλά κανείς να μην βγάζει πάνω της τα όποια απωθημένα του, και κυρίως να μην διαστρέφει την γλωσσική παιδεία που πρέπει να λάβουν τα παιδιά μας. Δεν χρειάζεται να κάνουμε τα παιδιά γλωσσολόγους. Απλά, ξεκάθαρα, ωραία Ελληνικά να τους μάθουμε. Μπορούμε; Φτάνει και περισσεύει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου